De Koude Kalkoen

Govert Schilling

Met iemand en een fles wijn sterren kijken

door Reageer

Het poollicht had Govert Schilling ons laatst in het vooruitzicht gesteld. Dat liet het helaas afweten. Nu belooft de wetenschapsjournalist ons een sterrenregen.
Hoewel, tempert hij de opwinding van Dieuwertje Blok, van een echte ‘regen’ zal geen sprake zijn. Dat doet zich maar zeer zelden voor. Met 1 neerdalende ster per minuut mogen we blij zijn.

‘Ster’ mogen we de lichtflitsen ook niet noemen, zeggen sommige scherpslijpers. Die hebben het over meteorieten. Wat volgens Schilling ook al niet klopt maar hoe meer hij me vertelt, hoe meer mij een ‘kniesoor-die-daar-op-let’-gevoel overvalt.

De kosmos tracteert ons op een wondertje, ik dwaal mee naar de Grieken en de Romeinen en word helemaal blij met de wetenschappers van tweehonderd jaar geleden die ontdekten hoe het in elkaar zat.

De beste nacht is die van donderdag op vrijdag, vertelt Govert Schilling. En dan na middernacht. Waarbij we het treffen dat er geen maan is en we verder een plek moeten opzoeken ver van lantaarnpalen en ander vervuilend licht.
Dan is het: “Gezellig met iemand en een fles wijn en dikke kleren” op een dekentje gaan liggen. Naar boven staren en: “Een beetje kletsen over de oneindigheid van het heelal.”

Dóe jij dat nog, willen Dieuwertje Blok en Peter de Bie weten. Op een toon van: been there, done that.
Jazeker, doet Govert Schilling dat!

En hij vertelt het zo enthousiast dat ik denk: is er nog plaats op dat dekentje voor een gretige luisteraar?
Eigen fles wijn mee.

Hopend op aminozuren op zoek naar de oorsprong van het leven

door Reageer

In het heelal zwerven moleculen 5x zo groot als we (=wetenschappers) kenden en ze bestaan uit zestig afzonderlijke atomen.
Groot – hóe groot, vraagt Rik van de Westelaken aan Govert Schilling. Een miljoenste milimeter. *Groot* is dus relatief. Waarna me de schrik om het hart slaat omdat de wetenschapsjournalist me voorstelt “een beetje scheikundekennis van de middelbare school op te rakelen”. Maar hij wijst me op H2O en CO2 en dat is zelfs door mij nog net te behappen.

Koolstof, daar zit ‘t ‘m in. Dat zit in grafiet en in diamant en: in ons. Zonder koolstof geen leven op aarde. In die moleculen zitten zestig koolstofatomen in een verschijningsvorm die wij nog niet kenden. Ze zijn, schetst Govert Schilling een -voor mij- romantisch beeld “ontstaan in wolken gas die door stervende sterren worden uitgestoten”.

De belangrijkste vraag, zegt Rik van de Westelaken, is natuurlijk: “Wat kunnen we met deze ontdekking.” Nee hoor, denk ik. Laat wetenschap gewoon lekker wetenschap zijn en laat ons wegdromen bij de gedachte dat het heelal wonderbaarlijk mooi in mekaar zit.
Het antwoord van de wetenschapsjournalist verrast me. We weten nu, dat er veel meer mogelijkheden aan scheikundige processen zijn dan we dáchten. We hópen nu op aminozuren. En dan? “Dan zijn we een hele stap verder naar de ontdekking van de oorsprong van het leven.”
Wow.

Dwalen over de Melkweg

door 1 Reactie

Vroege Vogels onderzoekt welke verrekijker ik moet hebben. Je hebt er voor vogels en weer andere voor vlinders. Hoewel je met sommige voor vlinders ook vogels kunt kijken.

Maar stel dat je sterren wilt kijken? Joost Huijsing vraagt het -wie anders!- Govert Schilling. Zo’n hele grote is onhandelbaar, zegt die. Aan een kleine heb je in de nacht niks. Wat hem de betreft is 7×50 ideaal.
Waarna de bevlogen sterrenman: “Pak je kijker en dwaal er eens gewoon lekker mee over die Melkweg.” Snel wegschietende sterretjes zie je en clusters. Vérre stelsels zou je als je er een beetje verstand van hebt ook kunnen zien.

De Grote Beer, de steelpan. Kijk eens naar die ster in het midden. Dat is een dubbelster en dat zie je met gemak met een gewone verrekijker. En kijk eens verder. Het Zevengesternte. De Orionnevel. “Prachtig!” zegt Govert Schilling. En “schitterend” en: “Je weet niet wat je ziet” en “Help het oog een klein beetje en er gaat een hele nieuwe wereld voor je open”.

Je moet het oog natuurlijk wel góed helpen. Door overdag scherp te stellen op bv een hoogspanningsmast of een boom ver aan de horizon. Dan, schildert Schilling, “ga je een glaasje wijn drinken, hapje eten en als het echt donker is richt je de kijker op de sterrenhemel”.
Tegen Joost Huijsing met wie hij samen tuurt naar de maan: “Zie je die twee?” Regulus is de ene. “En die linker, die rode? Dat is Mars! En dát is Saturnus!”

Het zou me niks verbazen als een hoop luisteraars vandaag hun 7×50 of 8×42 (dat is de mijne) op een boom in de verte richten. Dan 1 dezer nachten dwalen over de Melkweg. En voor je het weet heb je ‘drops of Jupiter’ in je haar.

Ruimtevaria met wijdse gebaren

door Reageer

“Jammer dat het op de radio is.”
Govert Schilling is op bezoek bij de TROS Nieuwsshow en wil foto’s laten zien.
“Er zijn webcams,” zegt Mieke van der Weij. “Mensen die dat willen kunnen kijken.”
Ik kijk natuurlijk maar de sterrenexpert flitst de mooie foto’s zo snel langs de camera dat de schoonheid aan me voorbij gaat (gelukkig vertelt hij later waar ik ze beter kan zien).
Het gaat over de Hubble die nog vier jaar mee moet maar misschien wel tien jaar mee kán.
De Hubble die in 1990 begon als ‘bijziend’ en drie jaar na de lancering contactlenzen kreeg.

De zón. Die mooie foto van een paar dagen geleden.
Govert Schilling legt uit hoe de Hubble fotografeert en hoe je de beelden kunt monteren (3D) en (fascinerend:) “de zon is een chaotisch systeem van gasuitbarstingen” dat “electrisch geladen deeltjes uitblaast” dat onze electronica kan storen. Bv:de apparatuur van hoogvliegende vliegtuigen (ieks!). Als we dat kunnen voorspellen, kunnen we veiligheidsmaatregelen nemen.

Dan (Mieke van der Weij: “ruimtevaria”): Obama wil naar Mars dus “waarom is de maan uit de gratie?” Centenkwestie en (Schilling:) “Je moet een ver doel hebben om mensen enthousiast te krijgen.” Maar: NASA belooft al sinds 1960 dat we dertig jaar later op Mars zullen zijn en de wetenschapsjournalist wil er “een goeie kist wijn” op inzetten dat de nu genoemde datum (2035) niet zal worden gehaald.
MvdW: “Jij gaat het niet meer meemaken.
Naarmate je ouder wordt, denk je steeds meer: ga ik dit nog meemaken…” (ook een interessant onderwerp)
Waarna Govert Schilling óók nog kan vertellen over psychologisch onderzoek ter voorbereiding van de reis om Mars: is het te doen, met een aantal mensen 500 dagen in een stacaravan zonder dat je elkaar of jezelf naar het leven staat.

*Ruimtevaria* inderdaad.
Govert Schilling – altijd leuk op de radio. En via de webcam met wijdse gebaren.

Dubbelsterren en de Grote Beer

door Reageer

De Nederlandse astronome Selma de Mink heeft een beurs gekregen om onderzoek te doen aan NASA’s Space Telescope Science Institute in Baltimore. Heel erg prestigieus natuurlijk dus zal Bert van Slooten met haar praten (staat aangekondigd op TT). Precies 8.26 uur begint het gesprek en ik vrees het ergste want wat kun je doen in drie minuten met iemand die niet gewend is te praten in sound bites. En dan ook nog over een onderwerp dat voor veel luisteraars geen gesneden koek zal zijn.

Selma de Mink gaat zeldzame heel zware sterren onderzoeken die dubbelsterren zijn en wil weten wat hun impact is.
“Voor wie niet elke dag naar de hemel kijkt…” noodt Bert van Slooten de astronome concreter te worden. Dat doet ze: denk aan onze zon waar planeten omheen draaien. De meeste zware sterren draaien ook om mekaar heen. En soms zet er 1 uit en dan smelten ze samen. Ze wil weten wat er dán gebeurt.
Nu volgt meestal de “en wat hebben we eraan”-vraag maar de presentator kiest gelukkig voor: “Kan ik ze zien?” Waarop Selma de Mink die óf mediatraining heeft gehad óf een natuurtalent is: ”Als u er graag 1 wil zien..” (en je hóórt BvSl “nou en óf” knikken).
De Grote Beer. De steelpan. Die kan een kind vinden. En dan de steel van het pannetje en daarin de middelste ster. Dat zijn er “stiekem twee”. Wie goede ogen heeft kan dat zien. En met een telescoop kun je zien dat het er *nóg stiekemer* wel vijf zijn.

Op de seconde af drie minuten duurt het gesprek en misschien snap ik het niet precies maar ik heb wel een beeld en ik ben helemaal enthousiast gemaakt.
Govert Schilling maar dan als jonge vrouw. Geweldig.