De Koude Kalkoen

Joris van de Kerkhof

Zweven

door 2 Reacties

Zo’n verkiezingsdag is behoorlijk overweldigend kwa radio.
Ik beluisterde de ochtend. Radio 1 Journaal deed het prima. EO/KRO was uitstekend (wat meer is dan ‘prima’). Erg interessante gasten, verrassende invalshoeken. Drie volle uren vlogen voorbij.
In Lunch! praat Jurgen van den Berg met Rob Trip en Herman van der Zandt. Die presenteren vanavond de tv-uitzending en Trip probeert ons wijs te maken dat het niet irritant lang duurt voor de uitslag bekend is, maar dat dat het juist extra spannend maakt.

De middag laat ik grotendeels aan me voorbij gaan.
Wanneer ik de radio weer aan zet hoor ik Joris van de Kerkhof als exit-poller bij een stembureau in Den Bosch. Hij wil vooral weten of veel mensen zweven.
Daarop zoem ik in omdat ik gisteren nog een leuke column van hem op de site van de VRT las waarin hij (zelf zwevend) via alle mogelijke stem/kies/stomwijzers trachtte te landen. Zelfs de Partij voor de Dieren werd hem zo aangeraden: “En ik heb helemaal niets met dieren.”
Die onthulling stemde de kalkoen natuurlijk verdrietig.

Voor zijn reportage voert Joris van de Kerkhof twee mannen en twee vrouwen op.
Een man benutte een ‘wandelpauze’ voor het doorhakken van de knoop: het werd Cohen. Een andere man (“ik ben geen fan van Balkenende en ook niet van Verhagen”) stemde toch CDA. “Het is voor u een eenzame dag?” vat de verslaggever zijn gemoed samen.
Klopt. De man zal dus ook geen Trip en Van der Zandt kijken.
Vrouw 1 heeft helemaal niet getwijfeld en neemt de gelegenheid te baat “het beste voor ons land en de toekomst” te wensen. Vrouw 2 is in verwarring door het grote aantal partijen. Net als Joris zélf deed zij kieswijzers.
JvdK: “Daar word je ook niet wijzer van, hè?”
Nu wou ik linken naar die leuke column die hij schreef maar die heeft de VRT alweer verwijderd of ergens verstopt waar ik ‘m niet meer kan vinden.

Psst, Joris.
Mocht je dit lezen: wat héb je nou gestemd??

Vrijheid vieren door onvrijheid te herdenken

door Reageer

“De geest van de vrijheid die moet blijven” viert een 84-jarige man vandaag.
Je kunt ook “laten zien dat je meeleeft met mensen die de oorlog hebben meegemaakt” zoals een paar kinderen. En als je het treft als Canadese student leert Joris van de Kerkhof je hoe je in het Nederlands ‘goedemorgen’ zegt en ‘ik spreek geen Nederlands’ maar als dat echt niet lukt is “sorry, I don’t speak Dutch” ook oké want *wij* spreken allemaal Engels.

Het Filiaal is opnieuw in Wageningen. En aangezien vrijheid vieren wat abstract is, herdenkt het vooral de niet-vrijheid. Ook omdat de festiviteiten pas op gang lijken te komen wanneer Joris van de Kerkhof alweer bijna op huis aan gaat.
Dan komt er een mooie oude jeep voorbij met een érg blij kijkende man.
“Is die auto van u?” Ja. “Werkt hij er elk moment aan dat hij eigenlijk aan ú zou moeten besteden, mevrouw?” Mevrouw heeft zich daar al járen bij neergelegd, mag niet mee in de parade maar heeft “ook veel plezier met loslopend wild zijn”.

Onbedoeld komische noot is de trimgroep Scherpenzeel.
Mannen die luchtig gekleed met fakkels van Wageningen naar huis zouden draven. Ware het niet dat de fakkels niet komen. Zodat ze steeds meer kleumen en steeds chagrijniger worden. “We blazen het af” besluit 1 van de mannen om acht uur. Nee! vinden anderen.
Ik ben benieuwd hoe het met ze is afgelopen.

Eveneens onbedoeld (hoewel misschien niet onverwacht bij zo’n gelegenheid) tragisch-indringend: de man die vertelt over zijn vader die vocht op de Grebbeberg.
JvdK: “Heeft hij erover gesproken of was het zo’n zwijgende vader.”
Vader stond in de oorlog tot zijn middel in het water in een gevechtsput. Hij werd astmatisch. Hij speelde altsaxofoon en kon daarna niet meer blazen.
JvdK: “Dat wil je dan toch weten als kind.” Hoe het gegaan en beleefd is, bedoelt hij.
Eigenlijk pas later, zegt de man. En toen was vader dood.

Het was weer mooi, dit Filiaal.
En je kúnt het terugluisteren op de site van de NOS maar de kracht ervan is toch het steeds even in de uitzending opduiken van Joris van de Kerkhof met telkens opnieuw Mooie Radio.

Twee minuten stilte om vrijheid

door Reageer

Het Filiaal begint met het boek Nachttrein naar Lissabon (dat Joris van de Kerkhof altijd al heeft willen lezen maar dat er nog niet van is gekomen) en eindigt met het boek Grote beer, kleine beer. Waarin, denkt hij, “ook iets van vrijheid zit – breed geïnterpreteerd”.
Want dat is het thema: vrijheid. De herdenking op 4 mei maar dan is ruim gezien.
Vrijheid van onderdrukking door anderen maar ook een vanuit jezelf vrije wil.
“U bent zo vrij dat u kunt kiezen om om half zeven ‘s ochtends tien minuten voor te lezen” zegt Joris van de Kerkhof tegen een vrouw die meedoet met de voorleesmarathon in de bibliotheek van Wageningen. En wat is dat decor eigenlijk? “De vrijheid van stulpende witte massa uit vogelkooitjes” beschrijft de meest beeldend sprekende van de Filiaalhouders beeldend.

Zou Maud van de Reijt, schrijfster van “Zestig jaar herrie om twee minuten stilte”, iets willen voorlezen? Nou – alleen uit haar eigen boek. Want net las iemand iets over Zen en das niks gedaan.
Haar boodschap: dat de twee minuten en de herdenking door de tijden heen steeds anders worden geïnterpreteerd en vormgegeven. Nu bv, vertelt Joris van de Kerkhof, gaat hyves twee minuten op zwart. En ook twitter kan stil gaan. “Sites voor jongeren” omschrijft de Filiaalhouder ze. “Hoewel ook oudere mensen twitteren, maar die moderne dingen.”
*grin*
En óver zestig jaar? Dan zal alles nóg anders zijn en Maud van de Reijt is dan 87, lacht ze.
JvdK: “En dan ben ik… ik weet niet of ik er dan nog ben.”

Tussen dit geheel van wijsheden en gefilosofeer en relativisme is daar Gerard de Nijs.
Als 8-jarige jongen het bombardement op Rotterdam meegemaakt. In de hongerwinter met andere kinderen midden in de nacht *op transport* naar het oosten van het land waar wel eten was. Zijn moeder en zijn broertje dood. Getrouwd met een Duitse.
Zijn verhaal komt er kort in flardjes tussendoor.
Mooie flardjes.
En ik wil best vanavond ook treuren om Soedan en Congo en Afghanistan.
Maar zo lang er nog mensen zijn om onze eigen verhalen te vertellen, herdenk ik die eerst.

Ruiken over de taalgrens

door Reageer

“Joris van de Kerkhof gaat proberen de taalgrens over te steken.
Wij hopen dat hij goed Frans spreekt.”
Marcel Oosten kondigt een Filiaal aan dat zal wandelen over de Belgische taalgrens.
Joris van de Kerkhof laat zich daarbij rondleiden door de Vlaamse vormingswerker Jos Gyssels die hem vertelt dat het dáár (Wallonië) “is alsof je in het buitenland bent”. De Filiaalhouder wil daarom “kijken of het er daar anders uitziet en anders ruikt”.
“Wij, twee Germanen, gaan naar die Romanen toe.”

Waarna ‘wij’ een man in Vloesberg (Flobeck) bezoeken die érg mooi woont en raadslid is.
Als Vlaming in het Franstalige land. Dat steeds Vlaamser wordt omdát het er zo mooi wonen is en nog goedkoop ook. De omgekeerde situatie als rond Brussel. Zonder gelazer: “Er heerst hier,” vertelt de man, “absolute communautaire vrede.” Het verschil? Nederlandstaligen passen zich makkelijker aan dan Franstaligen.
Is het een kwestie van de politiek en speelt het onder ‘de mensen’ minder? vraagt Joris van de Kerkhof aan Jos Gyssels. Ja. Maar toch ook *nee*. Want het is niet fijn in een Vlaamse gemeente te wonen en daar steeds meer in het Frans te worden aangesproken en dan ook nog een Franstalige burgemeester te krijgen.

“Ik vond het leuk” zegt Joris tenslotte tegen Jos. “Vond u het ook leuk?”
Ja, dat vond-ie.

Deze luisteraar vond het ook wel leuk maar ze miste iets.
Ze miste de Romanen. Ze miste het Frans.
Ze miste het opzoeken van de grens, erop balanceren, er overheen reiken, de stap in het buitenland.
Zou het komen omdat Joris van de Kerkhof misschien toch niet zo goed Frans spreekt als Marcel Oosten hoopte?

Een Filiaal met rustige uitstraling en schapen met nieuwsgierige hoofden

door Reageer

“Een rustige uitstraling” heeft Filiaalhouder Joris van de Kerkhof.
Dat leiden we af uit het feit dat ezels Bob en Harrie óók rustig zijn, want die pikken de gemoedstoestand van een mens feilloos op en reageren dan navenant.
“Zijn er ook veel ezels in de politiek” vraagt de verslaggever. Er zijn, is het antwoord, inderdaad “veel mensen met een sterk karakter”.

Het Filiaal begint in Voorst op het landgoed van Daisha en Sander de Wijs die met hun partij Heel NL in de Kamer hopen te komen. Holisme is het credo. En behalve ezels hebben ze veel hanen en een hond en voeren ze wilde poezen en zenden ze uit via radio Merlijn vanuit een kamer die ‘Klaproos’ heet.

Mens en Spirit zou de volgende partij zijn geweest die Joris van de Kerkhof had bezocht, maar hij staat tussen Zutphen en Arnhem in de file. Dus belt hij met lijsttrekster Lea Manders. ‘Spirit’, legt die uit, heeft vele dimensies. Het is een partij op spirituele grondslag maar spirit staat eveneens voor pit.
Mens en Spirit zit ook op Radio Merlijn – waarom dan niet samen met Heel NL.
Omdat Spirit éérst was. Bovendien zijn haar mensen “heel politiek”. En tegen de bioindustrie want je mag mensen geen pijn doen en dieren ook niet.
JvdK: “Das helder en u hebt mij in elk geval twee hectometerpaaltjes verder geholpen.”

Tenslotte de Piratenpartij waarvan de nummer 3 Ruud Poutsma “geen doekje maar wel een staartje” heeft. Hij typeert zichzelf als “heel creatief persoon”, werkt in de ICT en heeft de pest aan auteursrecht en patenten.
*One issue* partij? Nee: “thema-partij.”

Drie uur eerder begint Het Filiaal langs de IJssel waar “een enorme boot voorbij tuft, door de mist de windmolens naar boven komen (1 staat er in al zijn grootheid stil), alleen de bovenkant van een electriciteitsmast te zien is, er velden zijn met schapen met nieuwsgierige hoofden en koeien en een paard en vogeltjes”.
JvdK: “Ach, het is zo mooi.
Maar o ja – *politiek* daar ging het over.”