De Koude Kalkoen

Joris van de Kerkhof

Meedoen als mens, als burger

door Reageer

Een serie van Joris van de Kerkhof. Over de LFB, een vereniging voor en door verstandelijk beperkten.

Vandaag deel 1. Omdat ik even niet paraat heb dat ook het personeel van de vereniging verstandelijk beperkt is begrijp ik eerst niet waarom de verslaggever directeur Conny Kooiman beschrijft als “58, grijs, krulletjes, een beetje voorovergebogen als ze loopt”.
Zo wordt -ik noem maar iemand- Neelie Kroes toch niet getypeerd.

Het is een haastig portret. Niet per se haastig gemáákt, wel haastig gemonteerd. Stem over stem. Zoeken naar de auto, praten in de auto, afslag missen. Intussen een (soort van) interview.

Het mooie aan haar werk is, zegt Conny: “zorgen dat mensen met een verstandelijke beperking mee kunnen doen als mens, als burger”.
Heeft zij er zelf mee te maken gehad? Dan komt iets hartverscheurends. Dat ze in het gezin van 11 kinderen vanaf haar 12e in de huishouding bij haar ouders moest werken. Want: “Ze kan toch niks.”

We denderen door. Naar kantoor. Waar een coach is. En een directie-secretaresse Henriëtte die morgen wordt geportretteerd.
Te snel, te veel, te ‘vogelvlucht’.

Waarschijnlijk valt alles gaande de week op z’n plaats en zie ik dan ‘the big picture’.

De rauwe werkelijkheid van de vleesindustrie

door Reageer

Konijnen zijn leuke, sociale dieren.
Bij voorkeur te houden met z’n tweeën omdat 1 konijn een eenzaam konijn is maar dan wel de balletjes gesnipt van de man van het stel.

Je hebt ook mensen die konijnen fokken. Zodat wij ze kunnen eten met kerst.
Vandaag publiceert actiegroep Ongehoord beelden die zijn gemaakt bij Nederlandse fokkers. “De rauwe werkelijkheid van de vleesindustrie” zegt een vrouw van Ongehoord tegen Joris van de Kerkhof. Ze heeft het over dieren met wonden, ontstoken ogen, verdraaide nekken, duidelijk gestresst, dode konijnen tussen de levende.

De verslaggever maakt van zijn reportage een staaltje hoor-wederhoor.
Dus monteert hij hierna Sjef Lavrijsen (konijnenfokker en ook van LTO). Gatver! JvdK ruikt amoniak. “Zo ruiken konijnen” doet Lavrijsen wat natuurlijk kul is want als je het hok goed schoon houdt ruikt een konijn niet ‘zó’.
De opnames (in zijn schuur) zijn ‘s nachts gemaakt met felle lampen en door de aktiegroep is een konijn verlamd geraakt. Zegt hij. Hoezo? Wordt niet gevraagd.

Allemaal jonkies bovenop mekaar. Vinden ze fijn, zegt de fokker. Lekker warm.
En ja, de voedsters worden 11 dagen na de worp weer geïnsemineerd maar *in de natuur* gebeurt dat direct. Hoezo: ‘natuur’? We hebben het hier wel over tamme konijnen.

Montage terug naar Ongehoord.
JvdK tegen de vrouw: “Ziek zijn kan gebeuren. Maar ze houden zich aan de wet mbt de grootte van de hokken.” Klopt, reageert ze: “Maar dat is irrelevant.” Wat geen sterke reactie is maar ze heeft wel gelijk.

JvdK: “Wanneer was u er? Ik was er een uur en veertig minuten geleden.”
Bezoek wel vantevoren aangekondigd, neem ik aan? Alle lijken dus opgeruimd, ziekste konijnen eruit geplukt en in een ándere schuur gezet of indien té ziek na een spuitje in de kliko gekwakt want: de media kwamen langs.

Lavrijsen krijgt in de reportage het laatste woord = sterkste woord.
De sector wil best maatschappelijk aanvaard konijnen houden maar alleen als de consument ze dan nog eet. Anders blijven ze kijken hoe het *economisch* het beste kan.

In de oren van de niet-kritische luisteraar misschien braaf hoor-wederhoor.
Maar de gruwelijke beelden kwamen maar heel vaag aan de orde, de verslaggever lette alleen op ‘de wet’ en had net zo goed alleen met de fokker kunnen praten. Zoveel kritiekloze ruimte gaf hij die.

Joris van de Kerkhof stopt met Het Filiaal

door 7 Reacties

Joris van de Kerkhof ‘hield’ vandaag zijn laatste Filiaal.
Vanaf 1997 deed hij het één dag in de week, sinds september 2009 afwisselend met Marc-Robin Visscher week op week af van maandag t/m vrijdag.
Toen noemde de NOS het niet meer Filiaal maar dat bleef het natuurlijk wel.
Denk aan de eend die waggelt en kwaakt.
In januari treedt Maino Remmers aan als nieuwe Filiaalhouder.

“Goeiemorgen Lara”
Nooit meer “goeiemorgen Lara”, nooit meer verzuchtingen over het weer en het landschap en de maan. Bandjes uit een ver verleden, altijd goed gekozen.
Het ene onderwerp was leuker dan het andere (kon hij ook niet helpen, hij werd gestuurd) maar steeds verrassend was wat hij ervan maakte. Onvoorspelbare wendingen, ontboezemingen, (meest vriendelijk) prikken in gesprekspartners. Bij serieuze onderwerpen gevoelig voor de juiste sfeer en vertrouwen wekkend.

Vijf vragen
Ik stel beleefd vijf vragen die hij vriendelijk beantwoordt.
Maar ik kan wel janken want de ochtend zonder het Filiaal van Joris van de Kerkhof zal nooit meer de ochtend zijn van gespannen verwachting en me aangenaam laten verrassen, geamuseerd en ontroerd raken en het dan nog eens overdenken en voor mezelf samenvatten en er hier een stukje over tikken.

Maar goed.
Hier de vragen en de antwoorden.

(1) Sprak het week-op-week af je direct al aan?

Ik begreep het achterliggende idee wel. Luisteraars meer bekend maken met dezelfde verslaggever op lokatie. In theorie zou het dus ook door één verslaggever gedaan kunnen worden. Niet week op week af, maar altijd. In de praktijk is dat best wel extra zwaar.

Ik had het eerder in een zomerperiode gedaan (voor de RadioRoute) en dat beviel toen ook.

Het enige nadeel van week op week af is dat er in week af niet zo veel tijd voor andere dingen over blijft. De algemene verslaggeving, nog eens een keer een bijzondere rechtszaak volgen, naar een aardbeving… dat zat er niet in.

(2) Wat verwachtte je als verslaggever te kunnen toevoegen, welk extra dacht je te kunnen bieden? Is het gelukt?

Ik had het idee dat ik wat losser zou worden. Tijdens het Filiaal was ik al wel een beetje los. Maar de kleine aanpassingen, niet meer op vaste tijdstippen in de uitzending (behalve kwart over zes en kwart voor zeven), variëren in korte en lange(re) bijdragen, het meer persoonlijk maken van een onderwerp, zorgde voor nog meer losheid.
Die losheid, dat meer persoonlijke is volgens mij soms wel gelukt.

Het bijzondere van live verslaggeving is ook dat de manier van verslaggeven totaal anders kan zijn. Als je het persoonlijker maakt, kunnen de verschillen tussen de verslaggevers groot zijn. Dat kan interessant contrast opleveren.

Ik ben niet over alles tevreden. Ik had soms wat tekstvaster willen zijn. En misschien wat minder ‘eh’ zeggen.

(3) Waarom ben je gestopt?

Het werd een beetje vermoeiend.
Ik wil zelf wel een keer uitslapen. Overdag slaap ik niet in zo’n week. En aan het einde van de week ben ik dan zeg maar best wel een beetje moe.

Het vroege opstaan zal ik dus niet missen.
Wel de rust van de ochtend. Voor de file uit. De dauw over de velden als het een beetje licht is vóór zes uur. De opkomende zon, de ondergaande maan. De verhalen van de mensen.
Zo naturel en boos als bijvoorbeeld afgelopen dinsdag in Oude Pekela. Zo eerlijk, onomwonden als de bouwdirecteur afgelopen donderdag.

De afwisseling zal ik ook wel missen. Neem deze week. Van houtverkopende natuurbeschermers van Staatsbosbeheer, via de armoede in noordoostgroningen, de stilte de dag na ‘Luik‘, een bouwplaats over werkloosheidscijfers en dan eindigend met een pater die het nooit in de gaten heeft gehad.
Dat is toch een mooie journalistieke live radio week.
En de regen en de wind vielen eigenlijk ook wel mee.

(4) Wat ga je nu doen? Zul je nog wel eens invallen, komt er een avond-Filiaal, ga je naar het buitenland? Iets anders?

Het afgelopen jaar zijn er naast Marc-Robin Visscher en ik niet veel invallers geweest. Marc-Robin en de nieuwe Filiaalhouder, Maino Remmers, zullen het toch voornamelijk zelf doen.
Ik zeg niet ‘nooit’, maar heel logisch lijkt het me niet.
Maar ik kan me voorstellen dat ik het wel leuk zou vinden om het nog een keer te doen.

En verder? Er komt in de avond meer structurele live verslaggeving. Zou je ook een soort Filiaal kunnen noemen. Misschien doe ik dat.
Mbt het buitenland: die mogelijkheid is er nu tenminste weer.

(5) Wat zeg je als ik zeg dat ik je erg ga missen?

Dat ik dat voor jou geen prettig gevoel vind.

God had met misbruik niets te maken

door Reageer

“Godzijdank” zegt pater Van den Akker, is er op het Stanislascollege waar hij ooit leerling was en later les gaf, geen sprake geweest van seksueel misbruik.
“Heeft God daar dan mee te maken,” reageert Joris van de Kerkhof. “Waar was hij dan op al die andere momenten?” Uiteraard vriendelijk uitgesproken want in dit laatste Filiaal gaat hij niet opeens naar katten tegen iemand die hém ook vriendelijk te woord staat.

De (aardige) pater had het niet zo bedoeld. Dat God ermee te maken had. Hij bedoelde het als “ik ben blij” dat het op zijn school niet voorkwam (voor zover bekend, denk ik dan, maar dat is misschien wat cynisch).
Hij hoopt dat nu, na het later vandaag verschijnen van het rapport van de cie-Deetman, de zwarte bladzijden kunnen worden afgesloten. Niet voor de slachtoffers natuurlijk, haast Van den Akker zich eraan toe te voegen. Voor hen is het nooit voorbij. Maar de kerk moet nu de draai maken: “Wat kunnen we voor deze mensen betekenen en hoe kunnen we onze boodschap weer geloofwaardig maken.”

Hij wist écht niet van het misbruik in zijn kerk, zegt de pater. Met de terugslag heeft hij wel te maken. “Vroeger kon je zeggen: ik ben priester in de rooms-katholieke kerk. Dan won je aan aanzien en betrouwbaarheid.” Nu niet meer. “De sfeer is veranderd.”

“Is er iemand van jullie katholiek?” vraagt Joris van de Kerkhof aan een groepje leerlingen.
Er gaan wat vingers omhoog maar jij, zegt hij tegen een meisje: “doet een beetje mwah-mwah – dan ben je dus een echte, hè? Want zo doen die katholieken, tenminste, dat herken ik.”
De leerling ziet het als een fout van individuen. Die moeten worden gestraft.

“Kunt u zich voorstellen” (weer tegen de pater) “dat de slachtoffers helemaal niets meer met u en uw kerk te maken willen hebben.”
Dat kan de pater. En dat vindt hij heel erg.
Ze terughalen? Van den Akker zou niet weten hóe. “Maar ik hoop dat iets hun hart kan bereiken.”

Dat was dus weer een erg mooi Filiaal.

Drieëneenhalf uur proberen positief te zijn

door Reageer

“Maakt u er iets positiefs van de komende drieëneenhalf uur of gaan we somberen?”
Joris van de Kerkhof houdt Filiaal in een villa in aanbouw op IJburg. “Je overvalt me,” reageert de aangeschoten werknemer. “Ik hoorde gisteravond pas dat jullie langs kwamen.”

Zijn werkgever, Remco Ipema van Visser en Mol bv uit Hoogkarspel, wil het graag positief houden,
Wat niet erg lukt wanneer hij vertelt over teruglopende opdrachten, ontslagen personeel, de actieradius die eerst werd beperkt tot een half uur rijden terwijl ze nu bereid zijn tot anderhalf uur vér te gaan.
Met de vakbond (die hij aanvankelijk overal buiten wilde houden) zoekt hij nu sámen naar oplossingen. Samen pleiten ze voor opnieuw deeltijd-WW en zouden ze de overheid wel willen toeschreeuwen dat die niet alleen moet bezuinigen maar juist moet investeren. Door de btw te verlagen bijvoorbeeld. Door scholen op te knappen.

Er is ook een deskundige. Een econoom. Die opsomt wat allemaal misgaat: dalende export dus trouble voor industrie en logistiek en transport. Dalend inkomen dus consument houdt hand op de knip dus trouble voor detailhandel en groothandel.
Joris van de Kerkhof ziet Ipema betrekken: “U vindt het allemaal niets, hè? Dit negatief gewauwel.” “We zouden proberen het positief te houden!” herinnert de directeur hem aan het goede voornemen.
Het houdt de econoom (inzakken wereldhandel, Eurocrisis) niet tegen.

Aan het slot (JvdK: “Is het niet tegen beter weten in de moed erin houden?”) heeft de directeur het over “schrapen” en “uitknijpen” en teveel aannemers die in de vijver zitten te vissen. Schouder aan schouder met de vakbond. Belovend dat áls hij zijn werknemer van 49 nu moet ontslaan hij die over twee jaar als het beter gaat ook weer aanneemt.
Is hij dan niet te duur? “Valt wel mee.”

Mooi Filiaal. Aardige mensen. Nog informatief ook.
En typische JvdK-observaties over zichzelf terugzien “in enorm lange schaduwen” en een borende man met een “sjekkie dat bijna aan zijn kin vast hangt”.