Dani

In Holland Doc zit Dani.
Dani die Joris van de Kerkhof interviewde voor zijn boek ‘Bossche Bollen’ en voor het Radio 1 Journaal. Nu maakt hij een lange reportage over hoe Dani (met Asperger) overstapt van de basisschool voor LZK (Langdurig Zieke Kinderen) naar de middelbare school.
De reportage heeft veel sfeer. Hierbij valt me op, mn in het eerste deel, dat wanneer na een stuk met veel -mij afleidend- achtergrondgeluid Joris van de Kerkhof wat verbindende teksten spreekt, die teksten extra luid zijn.

De verslaggever spant zich in zijn subject te leren kennen.
Dani moet er niet veel van hebben.
“Stel ik teveel vragen?” ”Geen leuk onderwerp om over te praten?”
En: “Wat fiets je snel, joh!” wanneer Dani er tijdens een fiets-interview opeens vandoor gaat.

Ik luister geboeid maar wat me opbreekt: ik vind Dani niet aardig.
Ik wil aannemen dat hij door zijn Asperger belemmerd is in normale contacten (en ik ben de laatste die een lans wil breken voor het verplicht aangaan van normale contacten) maar op mij komt de jongen over als een vervelend ventje. Vervelend voor zijn kleine zusje, vervelend voor zijn basisschool-vriendje Luuk.

Ik snáp wel dat Joris van de Kerkhof wil laten zien/horen dat de nare reacties van Dani (zoals boos zijn toen door een gebroken pols van het zusje de vakantie dreigt niet door te gaan ipv mededogen) worden veroorzaakt door zijn afwijking.
Ik begrijp ook dat de verslaggever via zijn eigen “ik zal ons contact missen” Dani in onze ogen knuffeliger wil maken.

Ik zit te aarzelen over mijn conclusie.
De reportage vond ik boeiend. De betrokkenheid van de verslaggever te lief, te soft. Misschien miste ik de achtergrondinformatie over Asperger? Dan zat ik hier natuurlijk fout want dat soort reportages maakt Holland Doc niet.
Misschien ben ik wel te kritisch juist omdat ik Dani al kende uit het Radio 1 Journaal en het boek. Dat ik me daarom onvoldoende open stelde en te snel ja-ja, weet ik dacht?

“Basic is al mooi genoeg.”
Wijze woorden van de 11-jarige Dani die autisme heeft en niet van *details* houdt.
Hij is ivm Wereldautismedag het middelpunt van het Filiaal en ik dacht dat het niet meer mogelijk was maar Joris van de Kerkhof overtreft zichzelf.
Om kwart over zes vertelt hij over eerdere contacten met Dani. Dat de jongen alles weet over Jeroen Bosch, dat hij zo eerlijk is: Joris wat heb jij een kleine auto, Joris wat hebben je kinderen rare namen.

Kort
Een half uur later is het trekken en sleuren want Dani praat het liefst niet en als het moet in zéér korte zinnetjes waarbij de Filiaalhouder zoveel mogelijk wat hij eerder hoorde al voor hem invult. Tot “we zijn klaar, wil je nog weten wanneer we de volgende keer in de uitzending komen?” Dani: “Nóg een keer?!” Joris: “En nog een keer en nog een keer.”
Om zeven uur horen we dat het zusje van Dani heeft gezegd dat hij niet zulke korte antwoorden moet geven terwijl zijn ouders: “zo is hij” en JvdK: misschien stel ik wel de verkeerde vragen. Hij gaat over op ‘gel in je haar’ en ‘afvallen’ (helpt niet) en dan over hoe Dani omgaat met het zusje: “Je bent niet altijd even aardig.” Mwah. Tegen zusje: “Doet hij je wel eens pijn.” Zusje: “Hij draait mijn hand om en dan ga ik liggen en dan komt Guusje (=hond) en die likt me helemaal.” Mm.

Léuk
Nog wat staccato-Dani om even voor acht wanneer er maar 40 seconden beschikbaar zijn die nog best lang duren. Dan een half uur later een enthousiast joch: “Ik vond het leuk!” wat slaat op het meerijden in de radiowagen. Het was weer eens iets anders dan het taxibusje dat hem anders naar school brengt en “het is léuk om eens iets anders te doen”. Leuk? Maar andere autisten houden toch niet van verandering, hoe kan dat? Dani: “Dat kun je toch niet vragen aan een autist. Een beetje een onlogische vraag.”
Maar het knopje lijkt om en Dani práát. Over de neurofeedbacktraining en waarover hij het heeft op school en thuis en op basketbal. En zijn (ieders) doel in het leven: een rijke vriendin. Zodat je niet hoeft te werken. Maar hij wil werken en weet alleen nog niet als wát.

Eerlijk
De laatste keer Filiaal is Fred Stekelenburg van de Autistenvereniging (hij heeft het er deze week maar druk mee) die behartenswaardige woorden spreekt over het belang van vroegdiagnostiek en wanneer een ‘jaja’ me dreigt te overvallen komt Joris van de Kerkhof terug op “Autisten kunnen niet liegen, hè”. Waarmee we een kern van de problematiek raken. Want te horen krijgen dat je een kleine auto hebt is 1 ding, maar de eerlijkheid kan pijnlijker zijn en leiden tot ruzies vanwege vermeende botheid.

Wat een geweldig mooi Filiaal dat verdient te worden uitgebouwd tot een serie zoals de bekroonde Vincent-serie.

Beluister als je wilt zelf de fragmenten.

Dani

“Stel ik te veel vragen?”

Onlogische vragen stellen aan een autist