De Koude Kalkoen

Henny Radstaak

De dood heeft ook iets moois

door 2 Reacties

“Hier is het begonnen.”
Fotograaf André van Soest wijst Henny Radstaak op zijn keukenraam waar in 2009 “mijn eerste vogel” tegenaan vloog en: hartstikke dood.
Van Soest pakte de vogel op, het bleek een zwartkopvrouwtje en hij vroeg zich af wat hij ermee moest.

In de vuilnisbak? Begraven? “Ik dacht, daar maak ik een foto van.”
Om te laten zien hoe móói zo’n vogel is.
Wat je zelden beter ziet dan wanneer je hem dood in de hand houdt.

Aanleiding voor het gesprek is een tentoonstelling van foto’s van veel dode vogels. Door Van Soest gefotografeerd tegen een witte achtergrond (“om de vogel centraal te stellen”) en zoveel mogelijk in de houding waarin ze zijn aangetroffen.
Soms met de pootjes omhoog maar niet altijd.

Naar schatting vliegen zich jaarlijks tussen de 100.000 en 1 miljoen vogels te pletter tegen ramen.
Onze keukenramen, ramen van auto’s, ramen van bushokjes en ramen van die monsterlijke kantoorgebouwen die eruit zien als 1 groot stuk glas.
Of dat érg is, behalve voor de individuen?
Hangt van de soort af.
Bij een mus denken we ach gossie, bij een houtsnip barsten we in snikken uit.

“Het is een trieste aanblik maar het heeft ook wel wat moois, de dood” vindt Henny Radstaak.
André van Soest: “Je gaat je afvragen waarom en hoe zo’n beestje is doodgegaan.”

Mooi gesprek.
Waarbij ik dacht aan de jonge spreeuw die ik deze zomer vanuit mijn werkkamer in mijn vijver zag vechten tegen verzuipen.
Ik rende naar beneden, was er te laat bij, hield hem in mijn hand en ja – ook ik greep de camera.

Bolletjes met acht poten

door Reageer

Een programma dat begint met de uitleg dat bijen zich in de winter warm houden door trosvorming waarbij de buitenste hard met de vleugeltjes klapperen – dat kan alleen Vroege Vogels zijn.

“Meis” spreekt daarna een verzorgster liefdevol tot schildpad Flip die wordt teruggevlogen naar de Golf van Mexico.
Bezorgd testen we of vleermuizen last hebben van windwieken.
En hoe zit het toch met de muggen waarvan er dit jaar minder waren.

Vogels kijken.
Dassen verjagen door een radio bij een veld te zetten.
Gezonde apen afmaken omdat ze niet het juiste formaat hebben voor dierproeven.
Niet meer zoveel zieke zeehonden opvangen (maar nog wel een beetje).
Mooi boek over de Nieuwkoopse Plassen.

Maar ik geniet het meest wanneer Henny Radstaak met Jinze Noordijk van EIS in diens tuin het hoekje met hooiwagens (“bolletjes met acht poten”) bezoekt. Rommel hebben ze nodig en een muur om tegen te klimmen.
Schudden aan een boom levert nog meer -verschillende soorten- hooiwagens op. En spinnetjes.
Uitgebloeide kruiden niet snoeien, waarschuwt Noordijk.
Want de stengels worden hol en dus ‘huisjes’.

Mooiste moment is wanneer de mannen een stuk hout omdraaien.
Pissebedden. Die houden van vochtigheid maar willen niet met hun poten in het water staan.
Op dat hout kunnen ze ietsje omhoog klimmen.
En o! Wat mooi! Naaktslakken met eitjes.
Aan één slakje zitten zelfs nog twee eieren vast.
“Terugleggen!” beveelt Henny Radstaak.

Knap om dieren met zo’n geringe aaibaarheidsfactor zo mooi te portretteren.

De zaag aan de poten van de jachtlobby

door Reageer

Diep in het geheim gaat Henry Radstaak mee met GroenFront!
Met ‘Joost’.
Die hem leert hoe hij in een bos jagerspaadjes kan ontdekken die vaak leiden naar een hoogzit.
Die weer vaak zonder vergunning zijn gebouwd.
Waar gemeentes die daartegen moeten optreden niks aan doen.

Hoe dat kan? De jachtlobby, legt Joost uit. Die “heeft veel invloed”.
Zodat de jagers edelherten afknallen en in sommige delen van Nederland wel 70-80% van de populatie everzwijnen.
Dat mág, maar weten wij Vroege-Vogels-luisteraars allang (maar het kan niet vaak genoeg gezegd): als je de populatie bijna uitmoordt neemt de drang zich te herstellen door supervoortplanting alleen maar toe.

De GroenFront!-ers vinden al snel een hoogzit.
Bankje op drie meter, ziet Henny Radstaak.
Zaag in de poten.
Helemaal omhalen (want de acties zijn geweldloos, het is niet de bedoeling dat de jagers hun nek breken).
Voor de eigenaar vermeldt Joost nog even de coördinaten.
Nu lijken jagers me geen Vroege-Vogels-fans dus vermoedelijk zit die eigenaar nu niet vloekend aan de radio, maar het idee is leuk.

“Is dit illegaal” vraagt de verslaggever toch even voor de zekerheid.
Ach, wat is illegaal.
“Het is misschien niet helemaal legaal,” geeft Joost toe, “maar het is wel gerechtvaardigd.”

De kaart met de al ontdekte (en ook de vernielde) jachthutten vind je hier.

Rijstkorrelmos gedijt bij Defensie

door Reageer

Met “de kogels vliegen je om de oren” zegt Henny Radstaak niets te veel.
In het begin van zijn reportage over ‘natuur en Defensie’ kunnen de verslaggever en defensiebioloog Rense Haveman elkaar amper verstaan.
Knal! Knal! En nog een knal net wanneer je denkt dat het eindelijk stil wordt.

Defensie heeft onderzocht dat de manier waarop soldaten met de natuur omgaan (schieten en er doorheen crossen – mits dat laatste met mate) goed is voor sommige planten en dieren.

De bioloog legt uit dat als af en toe een jeep door de hei gaat er open plekjes ontstaan die planten nodig hebben die anders door de hei worden verstikt.
En: er kan niet geplagd worden omdat er zoveel munitie ligt. “Anders raak je snel door je chauffeurs van plagmachines heen.”
Dús branden ze stukken af. Waardoor terrein ontstaat waar – en daarvoor zijn we hier – het rijstkorrelmos kan floreren.

Het rijstkorrelmos is geen echt mos (geen groen plantje) maar een korstmos: symbiose van schimmel en alg. Kwam veel voor in de jaren zeventig, sterk achteruit gegaan door het dichtgroeien en dat plaggen.

Henny Radstaak buigt zich met Rense Haveman over de vondst.
Klein ding. Witte puntjes. Kan zich verspreiden door stukjes af te (laten) breken die zich weer vestigen. Maar niet verder dan een paar meter.
Plaggen is dus desastreus.

Leuk! Maar hoe heeft de defensiebioloog dit kleine organisme eigenlijk ontdekt?
Hij “moest nodig” en ging in een hoekje staan plassen. En toen viel zijn oog op het rijstkorrelmos.

Mooi verhaal, leuke reportage.

foto: Henny Radstaak

Appelspintkever doet het op een exoot

door Reageer

De appelspintkever.
Hij heeft Amerikaanse vogelkers aangetast in Noord-Limburg.
Dat is fijn want we houden niet van Amerikaanse vogelkers.
En het is bijzonder omdat inheemse kevers het normaal niet *doen* op een exoot.

Henny Radstaak pulkt met Leen Moraal van Alterra aan de bast van een Amerikaanse vogelkers en laat zich door de ontdekker Ger Frenken wijzen hoe je kunt zien dat de appelspintkever er is geweest.
Een gang met uitlopers. Omdat de moederkever een gang graaft en aan de zijkanten wel 60 eitjes kan leggen. Die verpoppen, de larven vreten zich via eigen gangen naar buiten, maken uitvlieggaatjes en gaan op zoek naar een nieuwe waardplant.

Het lukt niet bij elke Amerikaanse vogelkers. Hij moet zich beroerd voelen, oud zwak misselijk te droog te nat.
“Mooi,” vindt de verslaggever, “dat de dood weer ander leven voortbrengt.”
Terwijl hij staat te filosoferen pulkt Moraal nog even verder. Met succes.
“Kijk! Zie je!” Loep erbij, dood exemplaar, lijfje een beetje kapot.

De wetenschapper neemt hem mee.
Want: “Er zijn maar weinig mensen die zo’n kevertje in huis hebben.”
In het potje dus. “Voor de wetenschap!” roept Henny Radstaak uit.
Ja, ja. Maar Leen Moraal vindt het eigenlijk gewoon hartstikke leuk.

Ik ook.
Acht minuten boeiend praten (en reportage maken) over een verre van aaibaar insect van 4 millimeter – knap!

(foto: Henny Radstaak)